توضیحات
فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه
فصل دوم: منطق آموزش مالی در محل کار
1-2- روندهای جهانی زیربنای مسئولیت‌ها و چالش‌های مالی کارمندان. 20
1-1-2- پیری و تغییر ریسک: افزایش مسئولیت مالی فردی. 20
2-1-2- خدمات مالی دیجیتال: چالش‌ها و ریسک‌های جدید. 22
2-2- نیازهای آموزش مالی در بین کارمندان. 24
1-2-2- سطوح پایین سواد مالی در بین کارمندان. 24
2-2-2- سطوح بالای استرس و فشار مالی در بین کارمندان. 27
3-2-2- ناهمگنی نیازها در میان گروه‌های مختلف کارمندان. 29
3-3-2-2- کارمندان در «اقتصاد گیگ» با قراردادهای موقت و ناپایدار 33
3-2- محل کار به عنوان یکی از بسترهای آموزش مالی.. 36
فصل سوم: وضعیت آموزش مالی کارمندان
1-3- شناسایی چالش‌ها در بین کارفرمایان و کارمندان. 40
2-3- طراحی آموزش مالی در محل کار: مراحل مقدماتی.. 43
3-3- توسعه چارچوب‌های راهبردی.. 45
1-4-3- ارائه منابع به کارفرمایان و راهنمایی آنان. 49
2-4-3- ارائه آموزش‌های مالی به کارمندان. 51
1-2-4-3- آموزش‌های ارائه شده توسط سازمان‌های دولتی. 51
2-2-4-3- اطلاعات و آموزش‌های ارائه شده توسط سازمان‌های غیرانتفاعی و بخش خصوصی. 58
فصل چهارم: رویکردهای پیشنهادی برای اجرا و توسعه آموزش مالی در محل کار
1-4- یک رویکرد راهبردی و هماهنگ مدنظر قرار دهید. 70
1-1-4- کارمندان را در میان گروه‌های هدف هماهنگ و چارچوب‌های راهبردی در نظر بگیرید. 70
2-1-4- سازوکارهای هماهنگی ایجاد کنید که از توسعه آموزش مالی برای کارمندان حمایت کند. 71
3-1-4- نظرات ذینفعان متعدد را یکپارچه کنید. 72
2-4- از مشارکت کارفرمایان حمایت کنید. 74
1-2-4- اهمیت تجاری ارائه آموزش مالی به کارمندان را برای کارفرمایان برجسته نمایید. 74
2-2-4- اهرم شناخت اجتماعی: قهرمانان عمومی و مسئولیت شرکتی. 76
3-2-4- با ارائه ابزار و راهنمایی، به کارفرمایان کمک کنید. 77
3-4- مشارکت کارمندان را تشویق کنید. 78
2-3-4- مشوق‌هایی مانند جوایز و گواهینامه‌ها را پیشنهاد دهید. 80
3-3-4- برای بحث در مورد مسائل مالی، محیط امنی ایجاد کرده و بر حمایت همتا با همتا تأکید نمایید. 81
1-4-4- یک رویکرد مبتنی بر شواهد ایجاد کنید. 82
1-1-4-4- شناسایی گروه‌های آسیب‌پذیر و نیازهای آموزش مالی از طریق آسیبشناسی و نیازسنجی. 82
2-1-4-4- قبل از اجرای برنامه در مقیاس بزرگ، آزمایش (پایلوت) انجام دهید. 83
3-1-4-4- تأثیر و اثربخشی برنامه‌ها را ارزیابی کنید. 84
2-4-4- ترکیبی از برنامه‌هایی را پیشنهاد دهید که تغییرات رفتاری را در اولویت قرار می‌دهند. 85
1-2-4-4- استفاده از انواع ابزارهای آموزش مالی. 85
2-2-4-4- بکارگیری بینش‌های رفتاری در آموزش مالی با هدف تغییر رفتار 86
الف) فهرست مؤسسات پاسخگو به نظرسنجی‌ها 97
ب) نمرات سواد مالی کشورهای مختلف براساس وضعیت شغلی و به تفکیک ابعاد سواد مالی. 99
ب-1- نمره دانش مالی (حداکثر امتیاز 7) 99
ب-2- نمره رفتار مالی (حداکثر امتیاز 9) 101
ب-3- نمره نگرش مالی (حداکثر امتیاز 5) 103
مقدمه مترجمین
بحران‌ها (ملی و جهانی)، اگرچه معمولاً ترسناک و مخرب هستند در عین حال، گاهی اوقات با تغییر (مثبت) روندهای موجود یا ایجاد روندهای (مثبت) جدید، به بشریت خدمت می‌نمایند. بحران مالی جهانی در سال 2008 و همه‌گیری کروناویروس در سال 2019 با وجود تمامی آسیب‌ها، سطوح پایین سواد مالی مردم دنیا را در ابعاد مختلف آشکار نمودند. به گواهی تحلیل‌های روند، از سال 2010 (همزمان با پایان بحران مالی جهانی)، حجم پژوهش‌ها و اقدامات عمل‌گرایانه در رابطه با سواد مالی عمومی و تلاش برای بهبود آن، گسترش قابل توجهی پبدا کرده‌اند.
پس از بحران مالی جهانی، بسیاری از کشورها طرح‌های ملی ارتقای سواد مالی شهروندان را مدنظر قرار دادند و در بحبوبه بحران کروناویروس نیز، با توجه به تغییر بازارها و مراودات مالی دردنیا، ایجاد بازارهای مالی جدید مانند کریپتو و پیشرفت‌های فناوری، طرح‌های مزبور مورد بازنگری قرار گرفته و بٌعد سواد مالی دیجیتال پررنگ‌تر گردید.
در ایران نیز یکی از مهم‌ترین بحران‌ها که سواد مالی شهروندان ایرانی را در کانون توجهات قرار داد، صعود و ریزش تاریخی بورس تهران در سال 1399 است (مشابه بحران مالی جهانی سال 2008 در غرب). در این سال، به علت رکوردشکنی بورس تهران، بسیاری از افراد بدون آشنایی با بازار سرمایه و سواد مالی کافی و به امید کسب سودهای کلان، در بازار مذکور سرمایه‌گذاری و در نهایت زیان زیادی متحمل شدند. البته منشاء بحران بازار سرمایه در سال 1399، صرفاً سطح پایین سواد مالی سرمایه‌گذاران نبود ولی در صورت حضور سرمایه‌گذاران دارای سواد و دانش مالی پایه، قطعاً از عمق و شدت بحران کاسته می‌شد. در نهایت، بحران مذکور اگرچه باعث از دست رفتن سرمایه‌های شهروندانی شد که بدون دانش پایه، به بازار بورس وارد شده بودند ولی اهمیت، ضرورت و فوریت ارتقای سطح سواد مالی عمومی را افزایش داد.
علی‌ایحال، با توجه به اینکه حوزه سواد مالی عمومی (به لحاظ نظری و عملی)، در ایران جدید است و هنوز منابع فارسی زیادی جهت کمک به سیاستگذاران و علاقمندان این حوزه موجود نمی‌باشد، لذا تولید منابع علمی ناب (تألیف و ترجمه) در اولویت قرار دارد. «سازمان همکار‌های اقتصادی و توسعه» و «شبکه بینالمللی آموزش سواد مالی» از سازمان‌های بینالمللی پیشرو در زمینه سواد مالی عمومی هستند که منابع با کیفیتی تولید کرده‌اند. کتاب حاضر نیز یکی از دستارودهای مشترک این دو سازمان است که سیاستگذاری آموزش سواد مالی برای کارمندان را دنبال می‌کند و در چهار فصل تنظیم شده است.
مخاطبان اصلی کتاب، کارفرمایان/ سازمان‌های دولتی و خصوصی، سیاستگذاران و برنامه‌ریزان، پژوهشگران و دانشجویان و تمامی ذینفعانی هستند که دغدغه بهبود سواد مالی شهروندان به صورت عام و کارکنان به صورت خاص را دارند.
در پایان این مقدمه، قبل از هر چیز خداوند متعال را سپاس می‌گوییم که بدون لطف او انجام این ترجمه امکان‌پذیر نبود، علاوه بر این، از آقایان دکتر حسن‌زاده و دکتر حاتمی و کلیه همکاران ایشان در مجموعه دانش بنیان آینده‌آموزان آتا که همه مراحل انتشار این کتاب را به نحو مطلوبی به سرانجام رساندند، کمال تشکر را داریم. همچنین از زحمات اعضای محترم شورای تخصصی انتشارات آینده آموزان آتا و داوران این اثر که با انجام کار ارزیابی علمی و تأیید نهایی، زمینه انتشار آن را مهیا ساختند، سپاسگزاری می‌نماییم.
اگرچه متن کتاب نسبتاً سنگین و دارای اصطلاحات خاص بسیاری است ولی مترجین تمامی تلاش خود را برای ارائه ترجمه سلیس و روان انجام داده‌اند. با این وجود از خوانندگان فرهیخته تقاضا داریم تا با ارائه نقطه‌نظرات، انتقادها و پیشنهادهای خود، ما را در رفع اشکالات و نواقص احتمالی مساعدت و تشویق نمایند.
محمدرضا کرمی و زهرا شاه‌امیری فتاحی– تهران– بهمن‌ماه 1401
Karami_mohamadreza@yahoo.com; Fattahi.zhr@gmail.com
اهمیت آموزش مالی در محل کار، روزانه رو به افزایش است؛ زیرا بزرگسالان شاغل دائماً با مسائلی مواجه می‌شوند که بر انعطاف‌پذیری و رفاه مالی کوتاه‌مدت (فوری) و بلندمدت آن‌ها تأثیر می‌گذارد. مطالعات مختلف، از اثربخشی برنامه‌های آموزش مالی[1] یا سلامت مالی[2] در محل کار خبر می‌دهند. براساس نتایج این مطالعات، کارفرمایان و سایر ذینفعان، می‌توانند نقش مهمی در تجهیز کارمندان به دانش، نگرش، مهارت‌ها و رفتارهای مالیِ ضروری برای رفاه/ سلامت مالی ایفا نمایند. آموزش مالی در محل کار، علاوه‌بر بهبود رفاه مالی کارمندان، می‌تواند مزایای دیگری از جمله افزایش بهره‌وری، رضایت، انگیزه و احساس وفاداری بیشتر را به ارمغان بیاورد.
سازمان «همکاری‌های اقتصادی و توسعه[3]» و «شبکه بینالمللی آموزش مالی[4]»، مدتهاست به اهمیت «آموزش مالی در محل کار» پی‌برده‌اند؛ به طوری که محل کار را به عنوان یکی از بسترهای مناسب برای آموزش سواد مالی توصیه می‌نمایند. در همین زمینه، سال 2018، سازمان و شبکه فوق‌الذکر، کارگروه مشترکی تحت عنوان «آموزش مالی در محل کار» تشکیل داده‌اند که در راستای بهبود سواد و سلامت مالی کارمندان (به عنوان یکی از گروه‌های هدفِ آموزش سواد مالی)، در رابطه با نیازها، چالش‌ها، انگیزه‌ها، رویکردها و ابتکارات مؤثر برای طراحی و اجرای برنامه‌های آموزش مالی در محل کار، پژوهش می‌کند. راهنمای حاضر، «سیاستگذاری آموزش مالی در محل کار» است که با تلاش و همت اعضای کارگروه مزبور و با هدف کمک به دغدغه‌مندان و سیاستگذاران آموزش سواد
مالی، در سال 2020 تهیه و توسط انتشارات سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه منتشر شده است.
